Çocuk

8/13/2018
Yaz ishali, tatilinizi kabusa çevirmesin!

İshal (diyare) nedir?

Sulu veya cıvık dışkılama, acil ve sürekli olarak tuvalete gitme ihtiyacı, büyük tuvaleti tutamama, susuzluk, kusma bulantı, halsizlikle karın bölgesinde gaz şikayeti de ishalin en büyük belirtilerinden sayılmaktadır. Pek çok farklı nedene bağlı olarak ortaya çıkabilen ishal, çoğunlukla çevresel faktörlerle gelişir. İshalin farklı seviyeleri bulunmaktadır, hafif olması durumunda ishale iyi gelen şeyler ile durum kontrol altına alınabilir.

Yaz döneminde sıklıkla karşılaşılan yaz ishali, en çok 0-5 yaş grubundaki çocukları etkiler. Anne sütü alan bebeklerde günde 6-7’den fazla, anne sütü almayan çocuklarda ise günde 3’ten fazla sulu dışkılama, ishal olarak kabul edilir.

Yaz aylarının gelmesiyle birlikte çocuklarda ve yetişkinlerde en sık görülen bulaşıcı hastalıkların başında ishal gelir. Sıcak havalarda gıdaların daha çabuk bozulması, mikropların daha kolay üreyebilmesi, terleme ile birlikte vücutta ani tuz kaybı yaşanması yazın ishal vakalarında artışa neden olur. Ayrıca hijyen koşullarının yetersizliği ve atık suların içme veya temizlik sularına karışması da ishalin kontrol altına alınmasını güçleştirir. Yoğun sıvı kaybına neden olan ishal, erken dönemde önlem alınmazsa ciddi sağlık problemlerine yol açabilir.

 

İshalli çocuğa neler yapılmalı?

Çocuklarda ishale kusma ve ateş eşlik ediyorsa, en kısa sürede bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir. Ateşi olmayan, kusmayan, ishalli çocuklar evde tedavi edilebilir. Önemli olan, çocukta sıvı kaybı olup olmadığının takip edilmesidir. Sıvı kaybını anlayabilmek için çocuğun ne kadar idrar yaptığına ve idrarında bir azalma olup olmadığına bakılmalıdır. Kimi zaman yaz ishaline kusma da eşlik edebilmektedir. İshale kusma da eşlik ediyorsa çocuk yeterince beslenemediği ve sıvı alamadığı için vücudunda hızlı bir sıvı kaybı olabilir. Bu duruma mutlaka dikkat edilmesi gerekir. Bu sebeple çocuklara bol su ve ayran, meyve suyu gibi içecekler verilerek kaybedilen sıvının tekrar alınması sağlanmalıdır.

İshal mikrobu, insandan insana özellikle de bir çocuktan diğerine kolaylıkla bulaşabilir. Genellikle tuvalet temizliğini tam olarak öğrenememiş küçük çocuklar arasında hızla yayılabilir.  Çocuklar ve yetişkinler tuvalete gittikten hemen sonra ellerini doğru bir şekilde yıkamalıdır.

İshalde beslenme nasıl olmalı?

İshal süresince doğru beslenme çok önemlidir. İshal tedavisi sırasında beslenmenin sürdürülmesi gerekir. Bebekler, anne sütü ya da mamaya devam etmelidir. Bu dönemde yağlı ve lifli yiyecekleri tüketmemek gerekir.

İshal tedavisinde antibiyotik kullanılır mı?

Çocukluk çağı ishallerinin büyük çoğunluğu virüslere bağlı olabilir ve 3-6 gün içinde kendiliğinden düzelebilir. Antibiyotikler virüsleri öldürmediğinden ishal vakalarının çoğunda antibiyotik kullanımına ihtiyaç yoktur. Ancak içinde kan ve mukus olan dışkılama (kanlı ishal), yüksek ateş ve şiddetli karın ağrısı ile seyreden ishal vakalarında antibiyotik kullanımı gerekebilir. Antimikrobiyal tedavi gereken bakteriyel ve protozoal ishallerinde uygun tedaviye başlanır. Karın ağrısı ve ishal şikayeti varsa doktora danışılmadan kesinlikle antibiyotik kullanılmamalıdır. Genel olarak ishalli çocuklara herhangi bir ishal ilacı verilmesine gerek yoktur. Bu ilaçların ishalin kesilmesine katkısı olmadığı gibi bazen ciddi zararlara yol açmaktadırlar.

Bebeklerde ishal nasıl geçer?

Bebeklerde yaşanan ishal durumlarında doktor onayı olmadan kesinlikle antibiyotik tedavisi uygulanmamalıdır.

Eğer çocuk 6 aydan büyük ise ishal durumlarında ev yoğurdu, patates püresi, pirinç lapası ve muz püresi verilebilir. İshal döneminde çocuklara yağlı ve şekerli besinler verilmemelidir.

İshal olan çocuk emzirme dönemindeyse mutlaka anne sütü almalıdır. Anne sütü ishalden koruyan önemli bir besin kaynağıdır. Anne sütü alan bebekler daha çabuk iyileşmektedir.

Yaz döneminde yetişkinler ve çocukların sık sık duş alması genel temizlik için uygun olacaktır.

Yine yaz döneminde çocukların kullandığı havuzlar nedeniyle ishal hızla yayılabilmektedir. Havuzlardan yutulan mikroplu sular ishallere yol açabilir. Bundan dolayı havuzların temizliğinden emin olunmalıdır.

Hijyenik olmayan içme suları, mikrop barındırdığı için yaz döneminde ishallere yol açabilmektedir.

Bu dönemde çocuğa gazlı ve şekerli içecekler verilmemelidir. Bu tür içeceklerin ishale faydalı olduğuna inanılır, ancak bu yanlıştır. İshali kesmek için bitkisel ürünler de verilmemelidir.

Dondurma, çikolata gibi çabuk eriyen ve bozulabilen yiyecekler de çocuklarda ishale yol açabilir. Bu konuda da dikkatli olunmalıdır.

Özellikle tatilde açık büfelerde uzun süre dışarıda kalmış süt, krema, mayonez, et içerikli yiyecekler çocuklarda ishale neden olabilir, çocukları bu besinlerden uzak tutmak gerekir.

İshale iyi gelen yiyecekler arasında çorba, haşlama, püre, makarna ve pirinç yer alır. Bunların tüketimi, ishali kesmek için faydalıdır.

Patates ve muzun, potasyum kaybını önlemek açısından en önemli gıdalar olduğu söylenebilir.

Evde ishal tedavisi için sıvı hazırlanırken hazır paketlerin kullanılmasına dikkat edilmelidir. Bu şekilde hazırlanan sıvılar çocuklar tarafından sevilmeyebilir ancak mutlaka içirilmelidir. Sık kusan çocuklara her 1-2 dakikada 1 çay kaşığı (5 ml.) olacak şekilde sıvı verilebilir. Genellikle sıvı ve tuz ihtiyacı karşılanan çocukların kusması bir süre sonra düzelir.

İshal tedavisinin en önemli kısmı sıvı ve elektrolit kaybını önlemektir. İshalde şeker ve tuz içeren sıvılar ile evde ilk tedavi uygulanabilir. Eczanelerden ve sağlık ocaklarından “ishal için şeker – tuz paketi “ alınabilir. Bu paketlerden bir tanesi 1 litre temiz suya eklenmeli ve karıştırılmalıdır.



Yorum yapabilmek için Üye Olun veya Üye Girişi Yapın